Başlık
MOTORUN TANIMI VE ÇALISMA PRENSIPLERI
Yakıttan elde ettiği isi enerjisini mekanik enerjiye çeviren makinelere motor denir.
Yakıtlarına göre motorlar, Dizel-Benzin-LPG li olmak üzere ayrılırlar. Benzinli motorun yakıtı benzin; Dizel
motorun yakıtı Mazot (motorin); LPG'li motorun yakıtı ise LPG gazidir.
Silindir diziliş şekillerine göre motorlar sıra tipi, v tipi, yıldız tipi, boksör tipi şeklindedir.
Soğutma sistemine göre motorlar, su soğutmalı ve hava soğutmalı diye ikiye ayrılır.
Yanma sistemine göre motorlar, içten yanmalı ve dıştan yanmalı diye ikiye ayrılır. Araçlardaki motorlar içten
yanmalı motorlardır. İçten yanmalı motorlar ise, mazot, benzin ya da motorin yakarlar.
Motorlar, çalışma zamanlarına göre, iki zamanlı ve dört zamanlı motorlar diye ikiye ayrılır.
Benzinli motorlarda ateşleme, sıkıştırılmış benzin-hava karışımının buji ile ateşlenmesi ile olur.
4 zamanlı motorlarda 4 zaman, sırası ile şöyledir: Emme, sıkıştırma, ateşleme (veya genişleme; is zamanı da
denir), egzoz.
Enjektörlerden püskürtülerek ateşleme yapılan motorlarda yakıt olarak motorin kullanılır.
Katalitik konvertör kullanılan araçlarda yakıt olarak, kurşunsuz benzin kullanılır.
Bir motorun bazı parçaları şunlardır: marş motoru, piston, segman, piston kolu, silindir kapağı, supap kapağı, eme
manifoltu, egzoz manifoltu, silindir gövdesi, silindir gömleği, karter, conta, külbütör, emme subapı, egzoz supapi,
supap iteceği, krank mili, kam mili, volan dişlisi, eksantrik dişlisidir.
Dizel motorda ise bunların dışında, mazot pompası (enjeksiyon pompası) ve enjektör de bulunur.
Benzinli motorlarda, üsttekilerin dışında da karbüratör, benzin pompası, buji, disribütör, bobin vardır.
ATESLEME SISTEMI
Benzinli motorun ateşleme siteminin bazı önemli parçaları şunlardır:
Akü, kontak anahtarı, endüksiyon bobini, distribütör, buji ile distiribütör içinde bulunan platin takimi, alçak yüksek
gerilim kabloları kondansatör, tevzii makarasıdır.
Benzinli motorlarda bujinin görevi ateşlemeyi sağlamaktır. Benzinli motorlarda bulunan distribitörün en önemli
görevleri endüksiyon bobininden gelen yüksek voltajı bujilere dağıtmanın yanı sıra, platin ve meksefe yardımıyla
yüksek voltajın oluşumunu sağlamak, ayrıca tevzii makarasıyla da elektrik dağıtımını sağlamaktır.
Endüksiyon bobini aküden gelen voltajı 15.000 - 25.000 volta çıkarır.
Bujilere ateşleme sonrasına göre akim dağıtan distribütördür. Motor çalışmazken kontak anahtarı, ateşleme
durumunda açık unutulursa platin ya da bobin yanabilir.
Aracın belirli bir km.'sinden sonra bazı parçaları değişmelidir. Bunlardan biri platin ve bujidir. Ateşleme sistemi
ayarlarından biri buji ayarı ve diğeri ise platin ayarı ile avans ayarıdır.
Platin meme yapmış ise meksefe (kondansatör) yanabilir. Platin meme yaparsa zımparayla temizlenir.
Motorun çalışması sarsıntılı ise, sebebi buji kablolarından birinin çıkmış olması olabilir.
Benzinli bir motorda normal yanma olmamasının sebeplerinden biri bujilerin normal ateşleme yapmaması,
bir diğeri de platin ayarının bozuk olması ayrıca bujilerin kurum bağlanmış olmasıdır.
Bujiler ayarsız ve aşınmış ise motor çekişten düşer.
Buji ayarları yanlış yapılmış bir aracın egzoz dumanı siyahtır.
Motorun egzozundan siyah duman çıkması durumunda karışım oranı da kontrol edilmelidir.
YAKIT SISTEMI
Benzinli motorun yakıt sisteminin parçalarından bazıları şunlardır:
yakıt deposu, yakıt pompası, yakıt göstergesi, karbüratör, hava filtresi, emme manifoltu.
Dizel motorun yakıt sisteminin parçalarından bazıları şunlardır: yakıt deposu, besleme pompası, mazot filtresi,
enjeksiyon pompası, enjektör,Isıtma kızdırma bujileri, yakıt göstergesi.
Hava filtresinin görevi, karbüratöre giren havayi süzmek ve ve sessiz emis saglamaktir. Hava filtresinin
tikanmasini önlemek için basinçli hava ile temizlemeliyiz. Öte yandan, hava filtresi tikali olan motor zengin
karisimla çalisor. Filtre yine de temzilenmeden motor hala çalistirilirsa motor bogulur.
Karbüratör, emme manifoltu üzerindedir ve sadece benzinli motorlarda olur. Benzin-Hava karisimini ayarlar.
Karbüratörin karistirma orani 1/15'tir.
Jinkle devresinin görevi, soguk havalarda motorun çabuk çalismasini saglamaktir. Jinkle devresi karbüratörde
bulunur. Jinkle kelebegi, karbüratörün hava giris deligi önünde bulunur.
Yag filtresi yagi süzer ve temizler.
Silindir içindeki yanmis gazlar egzost manifoldu ile disari atilir.
Egzost susturucusu, basinçli olarak çikan yanlis gazlarin sesini azaltir. Eger aracin egzostundan fazla ses
çikiyorsasusturucu patlak olabilir.
Supap ayari, en önemli motor ayarlarindan biridir. Soguk ve sicak ayar olarak ikiye ayrilir.
Bir araci kis sartlarina hazirlarken en önemli noktalardan biri hava filtresini kislik pozisyona almak ve otomatik
jinkle kislik pozisyonuna çevirmektir.
Araçta yakit ikmali yapilirken motor stop edilir.
Ayagimizi gaz pedalindan çeksek bile motorun hala çalismasini saglayan devre rölanti devresidir.
Yakitin içinde toz-su-pislik vs. varsa motor tekleyerek çalisir.
Yakit sistemi ayarlarindan biri rölanti ayaridir.
Bogulmus bir motoru çalistirmak için gaz pedalina sonuna kadar basilarak mars yapilir.
Motor isinica stop ediyorsa karbüratöre de bakilmalidir.
Araç kulanirken yakit tasarrufu için
hava filtresi temizlenmeli,
Karbüratör ayarlari yapilmali,
Jinkle devresi açik unutulmamalidir,
Rölanti yüksek olmamalidir,
Eskimis bujiler temizlenmeli,
Lastik hava basinçlari normal olmalidir,
Fren ayarlarinin siki olmamasi,
Uygun viteste gidilmesi,
Debriyaj kaçirmasi olmamalidir,
Saatte 90/100 km hizin geçilmemesi
gerekmektedir.
Aracin fazla yakit yaktigini anlamak için eksozuna bakilir. Eger egzost rengi siyahsa fazla yakit yakiyor olabilir.
YAGLAMA SISTEMI
Yaglama sisteminin parçalari:
Karter-yag pompasi,
Filtre,
Gösterge,
Seviye çubugu,
Yag kanallaridir.
Motorda yagin bazi görevleri:
Sürtünmeyi azaltmak,
Asinmayi önlemek,
Silindir ve segmanlar arasi boslugu doldurup sizdirmazligi saglamak,
Sogutmaya yardimci olmak,
Asinmadan dolayi olusan pislikleri temizlemektir.
Karterin önemli görevlerinden bazilari:
Motor blogunun altini kapatmak ve yaga depoluk etmektir.
Araçta motor yagi kontrol edilirken kontak anahtari kapatilir ve 4-5 dakika beklenir. Yag ölçümü yapilirken araç
düz durumda olmalidir. Yag seviyesi yag çubuguyla ölçülür, ve yagin seviyesi yag çubugunun iki çizgisi arasinda
olmalidir. Yag seviyesi normalin çok altinda iken motor çalistirilirsa motor isinir ve yanar.
Motor yagi degistirilirken motor sicak olmalidir.
Motorlarda genellikle 20-50 W numara motor yagi kullanilir. Motorun yagi karterin altindaki tapa açilarak bosaltilir.
Yeni motoryagi ise süpap muhafaza kapagi üzerindeki kapaktan doldurulur.
Motor yagi ve yag filtresi belli km'lerde mutlaka degistirilmelidir.
Motorda yag basinci yoksa,
yag yok,
filtre tikali,
yag pompasi arizali,
ya da yag müsiri arizali olabilir.
Motorun yag eksiltmesinin sebeplerinden bazilari:
Karter contasnin yirtilmasi,
sekman ya da silindirlerin asinmasi,
karterin delik olmasi,
tapadan yag sizdirmasidir.
Yag yakan motorun eksuztundan mavi duman çikar.
Marsa basilip motor çalistirildiginda yag lambasinin sönmesi gerekir.
Motor çalistigi sürece yaglamanin olup olmadigi motor yag göstergesinden takip edilebilir.
Motor çalisirken yag göstergesinde anormallik görülürse motor hemen durdurulur.
SOGUTMA SISTEMI
Su ile sogutma sisteminin bazi parçalari:
Radyatör,
Vantilatör,
Devirdaim pompasi,
Termostat,
Hararet (isi) gösterici,
Hararet (isi) müsiri,
Ilave su kabi,
Fan motorudur.
Radyatör, sogutma suyuna depoluk eder. radyatörün altinda su bosaltma muslugu vardir.
Termostat silindir kapagi su çikisindadir. Motorun sicakligini çalisma sicakliginda sabit tutar.
Devirdaim pompasi vantilatör kayisindan hareket alir. Radyatördeki soguk suyu su kanallarina yollar.
Hava sogutmali motoru, su sogutmali motordan ayiran bir diger özellik hava sogutmal motorda radyatör ve su
pompasinin olmamaisdir.
Vantilatör kayisi V seklindedir. Kayis gerginligi 1-1,5 cm civarinda olmalidir. Vantilatör kayisi hareketini krank mili
kasnagindan alir ve vantilatör kayisi devirdaim pompasi ve alternatörü (sarj dinamosunu) çalistirir. vantilatör kayisi
koparsa motor hararet yapar.
Sogutma sisteminde su azaliyorsa
silindir kapak contasi arizali veya radyatör delik,
radyatör kapagi bozuk,
radyatör hortumve kelepçeleri arizali veya delik,
kalorifer hortumlari delik veya
termostat arizali olabilir.
Motorun hararet yapmasinin nedenleri:
->Radyatör peteklerinin tikanmasi,
->radyatörde suyun azalmasi,
->vantilatör kayisinin gevsek veya kopuk olmasi,
->termostatin arizali olmasi,
->motor yaginin azalmasi,
->motor sogutma suyu kanallarinin tikali olmasi,
->uygun vites ve hizda gidilmemesi,
->otomatik fanin arizali olmasidir
Radyatöre konacak suyun seviyesi peteklerin üzerinde olmalidir.
Çok sicak motora rölantide çalisirken ilik ve kiraçsiz su konur.
Motor blugundaki su kanallari pastan ya da kireçten tikanmis ise motor fazla isinir.
Radyatöre konacak suyun içilecek temizlikte ve temiz su olmasi gerekir.
Su oldugu halde motor fazla isiniyorsa, termostat arizalidir.
Donmayi önlemek için radyatöre antifriz ilave edilir.
Termostadi sökülmüs motor, gereginden soguk çalisir asinmalar artar ve verim düser.
Motorun çok sicak çalistirilmasi motoru çekisten düsürür.
Motor çok sicakken radyatöre soguk su konursa silindir kapagi ve blok çatlayabilir.
Çok sicak bir motorda radyatör kapagi islak bir bezle tutulup hafifçe gevsetilir ve buhar tamamen atilinca radyatör
kapagi açilir.
Araçta isi (hararet) göstergesi çalismiyorsa isi müsiri arizali olabilir.
Motor, çalistiktan sonra çalisma sicakligina gelmiyorsa kalorifer hortumlarinda kaçak olabilir.
Motor isisinin aniden yükselmesinin sebebi kayis kopmasi olabilir.
MARS SISTEMI
>Mars sistemi motora ilk hareketi verir.
Parçalari:
-akü,
-kontak anahtari,
-mars motoru,
-volan dislisidir.
Marsa basildiginda mars motorunun bediks dislisi volanin üzerindeki dislilerle kavrasir ve volani döndürür.
Volan da kranki döndürerek, motora gerekli ilk hareketi verir.
Mars durumunda mars motoru hiç dönmüyorsa:
akü bitik,
akü kutup baslari gevsek,
akü kutup baslari oksitli,
mars otomatigi arizali,
mars motoru sargilari arizali ya da sigortasi atik olabilir.
Motor çalisirken mars yapilirsa volan dislidi, mars motoru ve mars dislisi zarar görür.
Marsa basildiginda mars motoru dönmez, korna da çalmaz ise sorun aküde-kutup baslarinda olabilir.
Akü baska bir aküyle takviye yapilacaksa her iki akünün (+) kutup baslari (+) kutup baslariyla, (-) kutup baslari ise
(-) kutup baslariyla birlestirilir. Her iki akünün de voltaji ayni olmalidir.
Dijital göstergeli araçlarda akü takviyesi yapilmaz.
Marsa basma süresi 10-15 saniyedir. Fazla basilirsa akü biter.
Mars yapildiginda tik diye bir ses gelip, mars motoru çalismiyorsa akü kutup baslari gevsek olabilir.
Vantilatör kayisi hareketini volant kasnagindan alir ve pervaneyi -devirdaim pompasini- sarj dinamosunu çalistirir.
Kayis koparsa vantilatör pervanesi - devirdaim pompasi ve sarj dinamosu hareket.
SARJ SISTEMI
Sarj sistemi, motor çalismaya basladigi andan itibaren aracin elektrik ihtiyacini karsilar ve aküyü sarj eder.
Sarj sisteminin parçalari:
alternatör,
konjektör (regülatör),
sarj lambasi,
vantilatör kayisidir.
Alternatör, krank mili kasnagindan vantilatör kayisi ile aldigi mekanik enerjiyi elektrik enerjisine çevirir. Bazi
araçlarda alternatör degil, sarj dinamosu bulunur.
Konjektör (regülatör), alternatörün ürettigi elektrigin volt ve akimini ayarlar. Aracin devri arttikça alternatörden
çikan akim ve voltaji ayarlar, tesisata ve aküye gönderir.
Sarj lambasi, sarj sisteminin çalismadigini ikaz eder. Yani alternatör, konjektör vs. arizasini belirtir.
Bir araç için gerekli elektrik enerjisini sarj sistemi saglar.
Akü, motor çalismazken isik ve özel elektrikli alicilatri besler.
Vantilatör kayisi çok siki ise alternatör yataklari bozulabilir.
Vantilatör kayisinin koptugu "ilk olarak" sarj ikaz lambasindan anlasilir.
Motor çalisirken ayagimizi gaz pedalindan çekince far isiklari zayifliyorsa akü zayiflamis olabilir.
Motor çalistigi halde sarj ikaz lambasi yaniyorsa vantilatör kayisi gevsek olabilir ya da alternatör kablo baglantilari
gevsek veya alternatör kömürü asinmis olabilir.
Aracin durdurulup kontagin hemen kapatilmasi gereken hallerden bazilari:
- Sarj ikaz lambasinin yanmasi.
- Motordan ani bir sarsinti ya da ses gelmesi.
- Yag lambalarinin yanmasidir.
Konjektör ayari bozuksa akünün su kaybi çok olur.
Araçta ampuller sik sik patliyorsa veya akü su kaybi fazlaysa veya konjektör arizali olabilir.
Marsa basilip motor çalistiginda sarj ikaz lambasi sönmelidir.
AYDINLATMA VE IKAZ SISTEMI
Aydinlatma sisteminde, sigortalar, kablolar, farlar, park lambasi, sis lambasi, plaka lambasi, gösterge lambasi, iç
aydinlatma lambasi, bagaj aydinlatma lambasi, gibi lambalar vardir.
Ikaz sisteminde, sinyaller, fren ikaz lambalari, geri vites lambasi, korna bulunur.
Her elektrik elemani gibi araçlarda bulunan aydinlatma ve ikaz sistemi gibi elektrikli devrelerde de:
akü, kablolar, kablo baglantilari, sigortalar, açma kapama dügmeleri ya da kollari, ve alici olarak da ampuller
bulunmaktadir.
Bu sistemlerin en önemli arizalari:
kisa devre,
kablo kopuklugu,
akü bitmesi,
akü kutup basi oksitlenmesi veya akü kutup basi gevsekligi,
ampul yanmasi,
sigorta atmasi,
anahtarlarin arizalanmasidir.
Fren müsiri ikaz sisteminin bir parçasidir.
Farlardan bir kismi ya da hiçbiriyanmiyorsa, sigortasi atik olabilir.
Flasör arizalaninca sinyal lambasi yanmaz.
Sigortalar atiksa bunun yerine ayni amperde sigorta takilir.
Far anahtari bozuksa farlar yanmaz.
Isi göstergesi çalismiyorsa, isi göstergesi müsiri arizali olabilir.
Aracin fren lambalari yanmiyorsa, fren müsiri arizali olabilir.
Fren lambalarindan biri yanmiyorsa, yanmayan lambanin ampulu yanmis olabilir.
Farlarin bakimi yapilirken, far ayari yapilir.
Farlardan biri sönük yaniyorsa far kablo baglantisi gevsemis veya paslanmis olabilir.
Sigortanin görevi, kisa devre oldugunda sistemi korumaktir.
GÜÇ AKTARMA ORGANLARI
Güç aktarma organlari sirasiyla:
Debriyaj, vites kutusu, saft, diferansiyel, akslar, tekerleklerdir.
Difarensiyelin görevi, gücü arttirmak, kendine gelen hareketi 90 derece kirip akslar yardimiyla tekerleklere iletmek,
virajlarda içteki tekerlegi az, distakini fazla döndürerek kolay ve rahat viraj almayi temin etmektir.
Kavrama (debriyaj) motorla vites kutusu arasindaki irtibati keserek vites degistirme olanagi saglayan aktarma
organidir.
Akslar, diferansiyelin hareketini tekerleklere iletirler.
Vites kutusu, aracin hizini ve gücünü ayarlar.
Araç hareket halindeyken ayagimiz debriyaj pedali üzerinde devamli durursa debriyaj balatasi asinir.
Aracin ilk çalismasi esnasinda bir miktar gaz verildikten sonra debriyaj pedalina sonuna kadar basmanin faydasi
vardir.
Debriyaj balatasi yaglanirsa debriyaj kaçirir. Debriyaj teli koparsa araç vitese geçmez.
Vites degistirirken debriyaj pedalina basilir.
Araç geri vitese takilmak istendiginde takilmiyorsa, debriyaj pedalindan ayak çekilip yeniden basilir.
Aktarma organlarinda yag olarak, disli yagi kullanilir.
Vites degistirirken ses geliyorsa, debriyaja tam basilmamistir.
Ani ve sert durus kalkis yapmak debriyaj balatasini siyirabilir.
Vites kutusu bakimi yapilirken yaga ve yag kaçagina dikkat edilir.
LASTIKLER
Lastiklerin yeri, her alti ayda bir ya da her 10.000 km'de yer degistirilerek asinmalar denklenmelidir.
Lastiklerdeki agirlik dengesinin bozuklugu demek olan balans olusursa araçta titresim olusur. Bu titresimler en çok
direksiyon simidinde hissedilir.
Lastik degistirilirken kriko takilinca el freni çekili olmalidir.
Lastiklere normalden az hava basilirsa lastikler sürekli olarak ortadan asinirlar ve araç titrer. Aracin lastikleri araca
binilecegi zaman kontrol edilir.
Dubleks lastik iç lastigi olmayan lastiktir.
Karli havalarda zincir çekici tekerlerin ikisine de takilir.
Isinmadan dolayi lastik hava basinci artmissa hiçbirsey yapilamaz.
Latiklerin üzerindeki rakamlar lastik ebatlerini belirtir.
Bir tekere dubleks, diger tekere samyelli lastik takilirsa araç bir tarafa çeker.
Bijonlarin temizligi kuru bezle yapilir.
FRENLER
Araçta el freni duran araci sabitlemek için kullanilir. El freni kopmus ise el freni tutmaz. El freni çekili durumda
unutulup yola devam edilirse kampanalar isinir ve fren tutmaz.
Araç üzerinde 3 tip fren bulunur:
-Motor freni (kompresyon freni)
-Ayak freni
-El freni
Ayak freni 3 tiptir:
-Hidrolik fren
-Havali fren
-Karma fren
Fren sisteminin bazi parçalari sunlardir:
-Fren pedali
-Merkez pompasi
-Fren borulari
-Tekerlek silindirleri
-Fren diski
-Fren balatasi
-Kampanalar
-Fren ayar sistemleri
Havali frenli bir araçta üsttekilere ilaveten hava tüpü ve kompresör bulunur.
ABS frenin avantajlari, frenlerken direksiyon hakimiyetini bozmamasi ve fren mesafesini kisaltmasidir.
Fren yapilmasina ragmen aracin hizi azalmiyorsa, fren hidroligi yok veya azalmis hatta fren ayarlari gecsek
olabilir. Fren sistemine yag sizmis olabilir. Fren sisteminde kaçak olabilir.
Soguk havalarda el freni çekil durumda birakilirsa fren balatalari donarak yapisir.
Fren sisteminde hidrolik azalmissa hidrolik yagi ile takviye edilir.
Ayak frenine basildiginda ön ve arka tekerlekler birlikte durur.
Araç çalisiyor fakat hareket ettirilemiyorsa el freni çekik olabilir.
Aracin kampanalari asiri isinmissa fren ayarlari bozuk olabilir.
Ön lastiklerin biri yeni biri eskiyse frenlerken araç bir tarafa çeker.
Westinghouse tipi frenli bir arabada hareket halinde iken motor stop ettirilirse asla fren tutmaz.
Hava frenli araçta hava basinç göstergesi basinç göstermiyorsa araç oldugu yerden kaldirilamaz.
ÖN DÜZEN SISTEMI
Ön düzen sistemi, aracin dönüsünü saglar. Direksiyon simidi, direksiyon mili, sonsuz disli, sektör disli, rot, egri rot,
kisa rot, rotbasi bu sistemin bazi parçalaridir.
Direksiyon kutusu yagi kontrol edilmelidir. Araçta çekme, gezme vs. varsa servise gidilmelidir. Kamber/ Kaster/
King-pim/ rot ve direksiyon kutusu ayarlari gibi ayarlari vardir. Ayarsizlik ve dislilerin asinmasi, direksiyon boslugu
artirir.
Ayrica rot baslarinin asinmasi ile direksiyon kutusu arizalari da direksiyon boslugunu artirir.
Ön düzen ayarlari bozuksa ön lastikler içten ve distan asinir.
Direksiyon zor dönüyorsa lastik hava basinci normalden azdir.
SÜSPANSIYON SISTEMI
Süspansiyon sistemi, araç tekerlerinin aracin sasi ve gövdesiyle birlestirildigi sistemdir. Yaylar (helezon yay),
yaprak yaylar (makaslar) ve amortisörlerden olusur.
Helezon yaylar otomobil türü araçlarda makaslar ise genellikle agir hizmet araçlarinda kullanilir.
Yaylar, yoldan gelen darbe titresimleri üzerine alir. Yaylarin salinimini amortisör kontrol eder.
BAKIMLAR
Günlük bakimda motorun yagina, suyuna, fren hidroligine, yakitina, lastik hava basinçlarina, isik ve ikaz
sistemlerine bakilir.
Haftalik bakimda vantilatör kayisi gerginligi, akü bakimi yapilir.
Akü bakimi yaparken akü dis yüzeylerinin ve kutup baslarindaki oksitlerin sodali su ve sicak su ile
temizlenmesine, plakalarin 1 cm üzerine kadar saf su ilave edilmesine, eleman kapak deliklerinin açik
tutulmasina, kisin akü donmasin diye akü tam sarj ettirilir, dijital göstergeli araçta asla akü takviyesi yapilmaz.
Akü kendiliginden bosaniyorsa akünün üst kisminda pislik birikmistir.
Kisa devreden dolayi yangin olursa akü kutup baslari çikarilir.
Akü 2 kutp basi arasinda her iki kutup basina degen bir madeni parça konsa akü kisa devre olup patlar.
Yagli tip hava filtresinin bakimi yapilirken sökülen parçalar gaz yagi ile temizlenir.
Yeni bir araçta 0-2000 km arasi ilk kullanim süresine rodaj denir. Rodaj süresi çalisan parçalarin birbiriyle alisma
süresidir. Rodaj süresince asiri sürat yapilmaz, ani durus kalkis yapilmaz, motor tam güç konumunda çalistirilmaz,
uzun süre sabit hizda gidilmez.
DIZEL MOTORA AIT BAZI BILGILER
Dizel motorlarda silindire sadec hava doldurulur ve yanma sikistirilmis havanin üzerine enjektörden yakit
püskürtülmesiyle saglanir.
Dizel motorlarin yakit sisteminde günlük yaplacak islerden biri mazot-su ayiricisi veya filtre ya da yakit
deposundan yakit sisteminin suyunun alinmasidir.
Dizel motorlarda yanma enjektörden yakit püskürtmekle olur. Enjektörler kendilerine enjeksyon pompasindan
gelen mazotu silindirlerdeki sikistirilmis havanin içine püskürterek yanmayi saglarlar.
Enjeksyon pompasi, besleme pompasi ile depodan gelen yakiti basinçli olarak enjektörlere yollar.
Dizel motorun çalismamasinin bir nedeni, hava yapmis olmasidir. Hava yapmanin nedenleri:
-yakitin bitmesi,
-boru ve rekorlarin gevsemesi,
-yakit borularinin sökülmesi,
-filtrenin temizlenmesi veya degismesidir.
Dizel motorlarda egzoz dumanı siyah çıkıyorsa yakıt pompasına, enjektöre ve hava filtresine bakılır. Ayrıca dizel
motorlarda mars yapildiginda mars motoru dönüyor ancak motor çalışmıyorsa yakıt filtresi de takılı olabilir.
Özellikle soğuk havalarda dizel motoru kolay çalıştırmak için kızdırma bujileri kullanılır.